Kết quả thu đạt thấp
Ngay sau khi UBND tỉnh ban hành Quyết định số 51/2013/QĐ-UBND ngày 13-8-2013 quy định mức thu, nộp quản lý và sử dụng phí đường bộ theo đầu phương tiện đối với mô tô trên địa bàn tỉnh, Sở Giao thông vận tải đã phối hợp với các ngành, địa phương bắt tay vào triển khai, thực hiện. Tuy nhiên theo số liệu của Sở Giao thông vận tải, năm 2013 toàn tỉnh chỉ thu được hơn 287 triệu đồng. Một số huyện như: Bác Ái, Thuận Bắc và Thuận Nam chưa thu được.
Phương tiện xe máy tham gia giao thông trên địa bàn Tp. Phan Rang- Tháp Chàm.
Từ đầu năm 2014 đến nay, việc thực hiện thu phí có khá hơn, nhưng toàn tỉnh cũng mới chỉ thu được trên 2 tỷ đồng so với dự toán thu 11,8 tỷ đồng trong năm nay. Đây là con số thu còn “khiêm tốn” so với trên 175 ngàn phương tiện giao thông hiện đang lưu hành trên địa bàn tỉnh. Việc thu phí trên toàn tỉnh cũng chưa được thực hiện đồng đều giữa các địa phương. Cụ thể, trong khi có những địa phương tỷ lệ thu đạt cao như huyện Thuận Nam thu đạt 92,4%, huyện Thuận Bắc thu đạt 79%, thì có những nơi rất thấp như huyện Ninh Hải, chỉ đạt 7,6%, Tp. Phan Rang-Tháp Chàm 14,9%, huyện Ninh Phước là 15,2%, huyện Bác Ái 17,3% và huyện Ninh Sơn 20,9%. Vậy, đâu là nguyên nhân cần được tháo gỡ?
“Vướng” từ cơ sở
Việc thu phí sử dụng đường bộ theo đầu phương tiện góp phần tạo nguồn vốn bảo trì đường bộ của địa phương, đầu tư xây dựng giao thông nông thôn. Tuy nhiên, do công tác phối hợp, tuyên truyền, vận động tại một số địa phương chưa thấu đáo, nên ý thức chấp hành việc nộp phí của người dân còn hạn chế.
Theo phản ảnh từ một số địa phương, đa phần người dân không nộp phí từ đầu năm 2013 vì cho rằng mãi đến tháng 8-2013 mới có quy định thu phí của UBND tỉnh. Mặt khác khoản thu phí sử dụng đường bộ là khoản thu mới, các văn bản quy định và hướng dẫn thực hiện còn có một số điểm chưa sát với thực tế. Đơn cử như Tại Thông tư liên tịch số 230 ngày 27-12-2012 của liên Bộ Tài chính và Giao thông vận tải quy định về thủ tục lập, giao kế hoạch thu phí đối với mô tô giao cho UBND cấp xã, phường lập kế hoạch gửi về Quỹ Bảo trì đường bộ tỉnh (không qua cơ quan trực tiếp quản lý là UBND huyện, thành phố), nhưng thực tế các xã, phường không lập kế hoạch thu gửi theo quy định. Trong khi đó, Quỹ bảo trì đường bộ tỉnh đôn đốc không được vì không phải là cơ quan quản lý các đơn vị thu này.
Bà Nguyễn Thị Lộc, Trưởng Phòng Tài chính Kế hoạch huyện Ninh Phước cho biết: Việc vận động gặp nhiều khó khăn, do không có chế tài xử phạt nên chủ phương tiện cho rằng, nộp thì nộp, không nộp cũng chẳng sao, dẫn đến hiện tượng chây ỳ. Nhiều người còn chần chừ thậm chí từ chối nộp phí với lý do có nhiều nơi chưa thu phí, phương tiện của gia đình không tham gia hoặc ít tham gia giao thông… Mặt khác, tỷ lệ điều tiết cho địa phương (10% đối với thị trấn, 20% đối với tuyến xã), không đủ kinh phí để chi trả công tác điều tra phương tiện, tuyên truyền, phổ biến, vận động thu phí tại địa phương.
Cần sớm được tháo gỡ
Qua thực tế vướng mắc từ cơ sở, các địa phương kiến nghị các cấp, các ngành cần có biện pháp, chế tài đối với các đối tượng không chấp hành quy định về nộp phí sử dụng đường bộ, thông qua việc kiểm tra biên lai. Mặt khác, cần phân cấp nguồn thu và tỷ lệ điều tiết trong việc thu phí sử dụng đường bộ, để các địa phương chủ động chi đầu tư làm đường giao thông theo Chương trình xây dựng nông thôn mới và để đủ chi phí cho công tác thu phí trên địa bàn.
Thiết nghĩ, việc thu phí bảo trì đường bộ nếu chỉ trông chờ vào sự tự giác của người dân thì con số đạt được chắc chắn sẽ không được cải thiện. Do đó trong thời gian tới các địa phương cần tăng cường chỉ đạo, đôn đốc xã, phường, thị trấn tích cực thu phí sử dụng đường bộ đối với xe máy; thực hiện đồng bộ trên toàn địa bàn. Các cấp, ngành liên quan cũng cần sớm có chế tài xử phạt đối với chủ phương tiện không chấp hành nhằm đảm bảo tính hiệu quả, công bằng trong thu phí đường bộ đối với mô tô, xe máy.
Anh Tuấn